W drugiej połowie dziewiętnastego wieku
Manchester był tętniącym życiem, pełnym fabryk, warsztatów i
magazynów miastem, domem dla ponad 400,000 ludzi. Rozwijał się
gwałtownie i cementował swoją pozycje jako światowa stolica bawełny.
W 1835 r. przybysz z Francji tak oto opisywał swoje wrażenia: "Kroki
wiecznie śpieszącego się tłumu, stukot kół zębatych, syk pary z
silników, regularne uderzenia tłoków - hałas od którego nie można
się uwolnić."Do 1870 r. niewiele
wrzosu zostało w Newton Heath (heath - wrzos, wrzosowisko),
w miejscu, które jeszcze 20 lat wcześniej było tylko wiejską
oaza spokoju. Firma transportu kolejowego Lancashire and
Yorkshire Railway Company (Lancashire i Yorkshire - hrabstwa
w północno-wschodniej Anglii) wybrała Newton Heath na swój
węzeł i na fabrykę wagonów oraz powozów. To właśnie w tych
zakładach powstał zespól nazwany później Manchester United.
Tak jak większość innych dużych pracodawców epoki
wiktoriańskiej, L&YRC bardzo aktywnie organizowała wolny
czas swoim pracownikom - prawdopodobnie głownie po to, żeby
odciągnąć ich od alkoholu. The Dining Room Committee, który
był odpowiedzialny za poprawę jakości życia robotników,
założył w 1878 r. klub krykieta i futbolu, jeden z wielu
klubów sportowych zakładanych w tych czasach przez ludzi
pracy. Nowy klub nazwano
Newton Heath (Lancashire and Yorkshire Railway) Cricket &
Football Club. Najbardziej popularnymi sportami w
Manchesterze były krykiet i rugby, ale futbol powoli
zdobywał swoich zwolenników. Niedaleko zakładów, przy
North
Road, powstało boisko, z którego korzystali futboliści i
krykieciarze przez cały rok. Grunt był w kiepskim stanie,
szczególnie w czasie ulewnych deszczów, kiedy to właściwie
stawał się wanną do kąpieli błotnych. Pomimo problemów,
boisko to było domem dla piłkarzy i graczy krykieta do lat
90 XIX wieku. W tym okresie nie było tam żadnych szatni ani
innych pomieszczeń socjalnych. Gracze, żeby się przebrać,
korzystali z pubu The Three Crowns przy Oldham Road,
położonego w odległości prawie kilometra od boiska - dystans
ten wydawał się dwa razy dłuższy po meczu, szczególnie po
męczących bojach w błocie. Później, zanim wynajęto biuro
przy Oldham Road 33, jako szatnie i jako nieoficjalna
siedziba klubu służył hotel Shears, również przy Oldham
Road. Do dzisiaj przetrwały zaledwie szczątkowe informacje o
piłce nożnej z tamtych czasów. Futbol rzadko gościł w
licznych lokalnych gazetach. Prawdopodobnie pracownicy z
Newton Heath grali mecze ze swoimi kolegami z zakładów, z
wydziału silników, którzy założyli swój zespół Newton Heath
Loco(motive). Rozgrywano również mecze z innymi wydziałami i
innymi fabrykami. Zielony i złoty, kolory Lancashire and
Yorkshire Railway, wybrano jako barwy klubowe i wkrótce
zielono-złote stroje stały się znane w Manchesterze.
Pierwszym prezydentem klubu został F. Attock, który zebrał
wokół siebie grono miejscowych notabli - był wśród nich A.
J. Balfour, późniejszy premier Wielkiej Brytanii.Początkowo
rywalami Newton Heath były zespoły zakładowe, a porażka 0:6
z rezerwami klubu Bolton Wanderers pokazała miejsce drużyny
w hierarchii lokalnego futbolu. Mając dosyć spotkań
towarzyskich "newtonowcy" wzięli udział w rozgrywkach
Lancashire Cup w sezonie 1883-84,
jednak już w pierwszej rundzie ulegli posiadaczom Pucharu
Anglii Blackburn Olympic 2:7 (Blackburn położone jest ok. 50
km na północ od Manchesteru). W sezonie 1884-85
zainaugurowano rozgrywki Manchester Cup i Newton Heath
przebojowo doszedł do finału, w których przegrał 0:3 z
odwiecznymi rywalami - zespołem Hurst z pobliskiego
Ashton-under-Lyne. Ten finał zapoczątkował lata lokalnej
świetności zielono-złotej drużyny, która zagrała w ośmiu z
dziewięciu finałów Manchester Cup zdobywając w tym czasie
puchar pięciokrotnie. Sukcesy nie przeszły bez echa - w
marcu 1884 r. czterech graczy zostało powołanych do
reprezentacji regionu Manchester. Większość zawodników wciąż
pracowała w zakładach kolejowych i mieszkała w ich pobliżu.
Możliwość dostania pracy w fabryce była "marchewką", która
przyciągała graczy z dalszych okolic. Profesjonalny futbol
był wciąż nielegalny, ale wiele klubów z hrabstwa Lancashire
odnosiło sukcesy pozyskując piłkarzy ze Szkocji. Większość z
nich przyjeżdżała tu po to, żeby grac i aby utrzymać pozory
sportu amatorskiego dostawali posady w rożnych zakładach.
Newton Heath również zastosował tą metodę - zatrudnił kilku
Walijczyków w połowie lat 80. Klub nie należał do
najbogatszych pomimo wsparcia L&YRC - to był nadal czysto
amatorski zespół, daleki od pół-profesjonalnej elity
Lancashire. W sezonie 1886-87 Newton Heath przegrali w
finale Manchester Cup 1:2 z West Manchester. Ta
niespodziewana porażka przyszła po fenomenalnej wygranej
11:1 w drugiej rundzie z Gorton, zespołem znanym później
jako Manchester City. W tym samym sezonie Newton Heath po
raz pierwszy wzięli udział w rozgrywkach FA Cup. W pierwszej
rundzie w przepisowym czasie gry zremisowali 2:2 z Fleetwood
Rangers, ale kiedy sędzia zarządził dogrywkę, zawodnicy
Newton Heath odmówili gry i tym nieprzyjemnym akcentem
zakończył się pierwszy start klubu w Pucharze Anglii.
W latach 1887-88 klub miał tylko dwóch profesjonalnych
graczy - to było o wiele mniej niż mieli bogatsi rywale w
Lancashire. Pomimo sukcesów w Manchesterze, Football League
odrzuciła zgłoszenie Newton Heath do swoich rozgrywek i
zespól dołączył do innych odrzuconych drużyn formując
rozgrywki Football Combination. Ta słabo zorganizowana liga
istniała zaledwie jeden sezon, a jej członkowie powrócili po
nim do rozgrywania jedynie meczów towarzyskich. Newton Heath
rozegrali nawet jedno spotkanie międzynarodowe z Canadian
XI, zakończone wynikiem 0:2. Po kolejnym sezonie zespoły,
które nadal nie mogły grać w Football League założyły ligę
Football Alliance, zielono-złoci plasowali się w dolnych
rejonach tabeli. Dążąc do przyjęcia do Foobtall League,
Newton Heath postanowili zainwestować w stadion i w 1887
r. powiększono trybuny przy North Road, a w 1891 r.
rozpoczęto konstrukcje nowej trybuny mieszczącej 2.000
widzów. Klub awansował na drugie miejsce w Football Alliance.
W tym czasie Football League ogłosiła rozbudowę rozgrywek
powiększając First Division i tworząc nową Second Division.
Spełniły się marzenia piłkarzy i kibiców Newton Heath -
zespól przyjęto do First Division. Nowa sytuacja zmieniła
drastycznie organizacje klubu. Zerwano związki z L&YRC,
uformowano spółkę z ograniczona odpowiedzialnością Newton
Heath FC. Jednak L&YRC podniosła czynsz za wynajem boiska,
zniosła ulgi na przejazdy koleją a oferta sprzedaży 2.000
akcji po GBP 1 każda nie zakończyła się sukcesem. Pierwszy
mecz w lidze Newton Heath zagrali z Blackburn Rovers przy
Ewood Park, przegrywając 3:4, a pierwsza ligowa bramkę dla
zielono-złotych strzelił Bob Donaldson. Pierwszy mecz u
siebie, przed 10.000 tłumem, z Burnley zakończył się remisem
1:1 i to był pierwszy punkt ligowy Newton Heath, strzelcem
bramki został znowu Donaldson. Pierwszym ligowym zwycięstwem
była wygrana 10:1 (!) z Wolverhampton Wanderers, którzy w
tym czasie byli posiadaczami Pucharu Anglii. Do tej pory
jest to najwyższe zwycięstwo ligowe w historii Manchester
United. Sezon piłkarze zakończyli na dole tabeli, na
szczęście w play-off z mistrzami Second Division okazali się
lepsi i pozostali w lidze. W 1893 r, z powodu kłopotów z
umową z L&YRC klub opuścił stadion przy North Road i
przeprowadził się na Bank Street w Clayton, 3 mile od Newton
Heath i swoich kibiców. Był to drugi i przedostatni stadion
klubu (pierwszy mecz na Old Trafford rozegrano 19 lutego
1910 r.). Po serii finansowych problemów sezon znowu
zakończył się play-offem, ale tym razem po przegranej 0:2 z
Liverpoolem zespól został zdegradowany do Second Division i
już nigdy nie zagrał w First Division. 28 kwietnia 1902 r.
Newton Heath został przemianowany na Manchester United.
Zmiana nazwy związana była ze zmiana właścicieli klubu i
faktem, że minęło już 8 lat od wyprowadzki z Newton Heath.
Nowa era przyniosła też zmianę strojów na czerwone koszulki
i białe spodenki, czyli zestaw, który obowiązuje do dziś.
Rozpoczął się triumfalny marsz Czerwonych Diabłów przez
boiska Anglii i Europy. Glory, glory Man United! |